Başarı ve başarısızlık. Ortasında ince bir çizgi olan ve birbirinden çok farklı duygu hallerini içerisinde barındıran bu iki durumda herkes başaran ve kazanan tarafta olmayı ister. Herhangi bir konuda kazanmak kolay değildir.
Çok çalışmak ve birden fazla değişkenin bir araya gelmesi gerekir. Sürekli olarak kazanma hali ise çok daha zordur. Bazen başarmak için, kazanmak için tüm değişkenleri bir araya getirdiğimizi düşünsek bile başarısız olabiliriz. Aslına bakarsanız her şey bu noktada başlar. Kaybettiğimiz zamanlarda gösterdiğimiz reaksiyonlar, başarısızlık karşısında göstermiş olduğumuz psikolojik direnç, sonrası için verdiğimiz mücadele ve oluşturduğumuz stratejilerimizi tekrar gözden geçirip yeni bir yol haritası belirlemek çizginin başarı tarafına yeniden geçmek için önemli ve sancılı bir süreçtir.
Bahsettiğimiz bu durum hayatın çoğu alanında olduğu gibi finansal yaşantımızda da geçerlidir. Kripto paralar pandemi sürecinde bilinirliğini oldukça arttıran yatırım araçları haline geldi. Sundukları teknolojiler ve yaşadıkları gelişmeler ile bir yatırım aracından çok daha fazlası olduklarını bizlere çoğu zaman gösterdiler. Kendileri dışındaki yatırım araçlarına göre kısa vadede çok daha fazla kazandırmaları ise kripto paraların popülerliklerini hızlı şekilde arttırdı.
Kazandırma haliyle popülerlik kazanması yatırımcılara yukarıda bahsettiğimiz ince çizginin çoğu zaman başarı tarafını hissettirdi. Ancak elbette her zaman kazandırmayacaktı ve yatırım sürecinde başarısızlıklar da olacaktı. Geldiğimiz noktada kripto paralar için yükseliş ve düşüş durumu yatırımcılar tarafında her ne kadar deneyimlenmiş olsa da bazı dönemlerde yaşanan düşüşler yatırımcıları kaotik bir durum içerisine sokabiliyor. Geçtiğimiz günlerde kripto para piyasalarında yaşanan durum da bu kaos için fazlasıyla can sıkıcı ama doğru bir örnek olacaktır. Şimdi bazı başlıklar ile bu kaos dönemlerine nasıl daha hazırlıklı olabileceğimizi ve sonrasında nasıl adımlar izlenebileceğini inceleyelim.
1. Finansal Okur Yazarlık
Bu başlığı borsamızın gerçekleştirmiş olduğu çoğu yayında ve blog yazılarımızda görmüş olabilirsiniz çünkü bu konuya oldukça değer veriyoruz. Son yıllarda hayatımıza geleneksel finans alanında ve kripto paralara dair çok fazla yeni terim girdi.
Ancak ne yazık ki birçoğu bu piyasalarda yatırımları bulunan yatırımcılar için kulak aşinalığından öteye gitmiyor. Kripto para piyasalarına ilgi duyan biriyseniz, içerisinde yer almış olup kayıplarınızı gidermek ve tekrardan kazanmak istiyorsanız, çöküş dönemlerinde yaşanan kaosların içerisinde yaşayacağınız kayıpları minimize etme planlarınız varsa ve hatta şimdiye kadar sadece kazanan tarafta olmuş olsanız bile bu piyasalarda sürdürülebilir başarı sağlayabilmek için çokça okumanız ve araştırmanız gerekiyor. Yatırım yaptığınız kripto para projesini araştırmamak yapılan en büyük hatalar arasında.
2. Doğru Kaynakları Takip Etmek
Bu başlığı, yukarıdaki başlığın alt metni olarak da kabul edebiliriz. Herhangi bir konuyu doğru kaynağından öğrenmek ve bilgi kirliliğinden uzak kalmak oldukça önemli. Elbette bu durum kripto paralar için de geçerli. Gerek finansal okur yazarlığınızı geliştirme döneminde, gerekse sizi kaotik bir duruma sokan düşüş dönemlerinde bilgileri ve gelişmeleri doğru kaynaktan takip etmek çok önemli.
Aksi takdirde piyasayı manipüle etmek isteyenlerin ve kripto paralar üzerinden popülerlik kazanmayı amaçlayarak sosyal medyada içi boş fikirler beyan eden kişilerin yanlış yönlendirmeleriyle hatalı kararlar alarak çok daha büyük kayıplar yaşayabilirsiniz.
3. Stratejiniz Olsun
Plansız yapılan her yatırım bir nevi şans oyunu oynamaya benzer. Şansınız yaver gidebilir. Ancak belki de şans oyununda kazanma ihtimaliniz, plansız yapılan bir yatırıma göre daha fazla bile olabilir. Öncelikle nasıl bir yatırım yapmak istediğinizi belirlemek sizin için faydalı olacaktır.
Kısa vade yatırımcısıysanız temel analiz, teknik analiz gibi konularda çokça bilgi sahibi olmanız gerekmektedir. Elbette uzun vade yatırımcılarının da bu konularda bilgi sahibi olması faydasına olacaktır. Hangi fiyattan alım yapacağınız, satış için hangi fiyatı belirlediğiniz gibi konular kaos dönemlerinden etkilenmemeniz veya an azından zararınızı minimum düzeyde tutmanız için oldukça önemli.
4. Kaybetmeyi Göze Alabileceğiniz Para ile Yatırım Yapın
Kaos zamanlarında yıpranmamanız için dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan bir tanesi de kaybetmeyi göze alabileceğiniz paranızla yatırım yapmanızdır. Kısa vadede büyük kazançlar sağlama hedefiyle kendisine ait olmayan veya kaybetmeyi göze alamayacağı miktarlar ile yatırım yapan yatırımcılar kaotik düşüş dönemlerinden belki de en olumsuz etkilenen yatırımcılar olabiliyor.
Çok büyük yükselme grafiği gösteren kripto paralar aynı hızlı geri düşebilir ve sonrasında tekrar ATH (All Time High), yani tüm zamanların en yüksek değerini tekrar görebilir. Burada önemli olan sizin beklemeye ne kadar tahammülünüz olduğudur. Ayrıca acil durumlarda yükseleceğini ön gördüğünüz kripto paranızı satmanız gerekebilir. Bu tarz durumlarda kaybı göze alabildiğiniz bir para ile yatırım yapmanız oldukça önemlidir.
5. Şehir Efsanelerinden Etkilenmeyin
İnsanlar çoğu zaman hayatta başardıkları şeylerden söz etmeyi tercih eder. Ancak başarı insanların hayatında ne kadar varsa, başarısızlık da o kadar vardır ve gerçektir. Kripto paralar bu konuda hep başarı hikayelerinin anlatıldığı bir alan oldu. Ancak kazanç insanlar için ne kadar yaşandıysa kayıp ve başarısızlıklar da her zaman bu piyasada oldu. Bu durum sadece kripto paralarda değil tüm yatırım araçlarında geçerli.
Ekonomi ve yatırım alanında fazlaca bilgi sahibi ve başarı sağlamış kişilerin kitaplarına göz gezdirdiğinizde birçoğunun bu duruma değindiğini fark edeceksiniz. Elbette etrafınızdaki insanların söylemlerine kulak verin. Ancak bunlar fikir sahibi olmanız noktasında etkili olsun. Sonrası için kendi stratejiniz doğrultusunda hareket etmek, kendi sorumluluk alanınızı yaratmak daha sağlıklı olacaktır.
6. Psikoloji
Son başlığımız, belki de en kritik olanı. Yukarıda çokça şeyden bahsettik. Ama ilk paragrafta bahsettiğimiz gibi bazen siz başarı için bütün değişkenleri sağladığınızı düşünseniz bile işler tersine gidebilir. Dünyanın en güçlü yatırımcıları bile kriz dönemlerinde iflas noktasına gelebilmiştir.
Ancak krizi fırsata çevirip sermayelerini büyüten yatırımcı örnekleri de az değildir. Burada kritik nokta sizin kaos zamanlarında psikolojik olarak ne kadar dirençli olduğunuz ve nasıl reaksiyon gösterdiğinizdir. Elbette kaybetmek her alanda olduğu gibi kripto para alanında da canımızı sıkıyor. Ama sakinliği korumak ve panik haliyle yanlış adımlar atmamak, kaybettiklerimizi sonrasında tekrar kazanabilmemiz için hayati önem taşıyor.
Unutmayın, piyasada fırsatlar bitmez.