Küresel Piyasadaki Parasal Genişlemenin Bitcoine Yansımaları

Geçtiğimiz hafta, kripto para piyasası dahil olmak üzere, korona virüs etkisi ile çok ciddi geri çekilmeler yaşandı. Bir haftada S&P500 %17, bitcoin %37 geri çekildi. Bu gibi kriz durumlarında genellikle güvenli liman olarak nitelendiren altın %11 geri geldi ve oynaklık endeksi VIX %35’in üzerine yükseldi. Oynaklığın en yüksek olduğu bitcoinin diğer finansal enstrümanlara göre daha çok düşmesi şaşırtıcı değil.  Bu durum, toparlanma sırasında en yüksek getiriyi bitcoinin sağlayabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. Aşağıdaki grafikte bu düşüşe rağmen 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren getiri endekslerini incelediğimizde, en çok getiriye hala bitcoinin sahip olduğunu gözlemliyoruz.


 

2019 başından itibaren, bitcoinin %44 getiri sağladığını, onu altın ve NASDAQ’ın takip ettiğini görüyoruz. Son dönemde yaşanan piyasa hareketliliği ile VIX son bir senedeki en yüksek değerine ulaşmış görünüyor. FED’in faizleri sıfıra indirmesi ve parasal genişlemeye geçmesi, Avrupa’nın aynı şekilde parasal genişlemeye gitmesi, piyasada durgunluk veya gerileme beklentisinin olduğunun göstergesidir. 

Bitcoin Parasal Genişlemeye Nasıl Bir Reaksiyon Gösterecek?

Piyasaya nakit akışı sağlandığında, yatırımcı, firmaların bu likidite ile rahatlamasını ve bununla orantılı olarak pay piyasasında yukarı yönlü bir hareket bekleyebilir. Aynı zamanda gelecek ile ilgili karamsarlığı da gösterdiği için aşağı yönlü bir hareket bekleyebilir. Burada merkez bankasının parasal genişlemesinin boyutu ve süresi, bu genişlemenin yaklaşan yavaşlamayı veya gerilemeyi karşılayacak boyutta olup olmadığı önem taşır. Altın, arzı kısıtlı bir emtia olduğu için parasal genişlemelerde yukarı yönlü hareket gösterebilir. Pay piyasası ve emtia piyasası geçmişte parasal genişleme tecrübesi yaşadığından, merkez bankası toplantıları ve şirketlerin bilançoları açıklandıkça yatırımcıların beklentileri ile şekillenecektir. Bitcoin 2008 krizi ve sonrasındaki parasal genişlemenin sonucu olarak toplumdan büyük karşılık bulmuş ve finansal piyasalarda yer edinmişti. Ancak bitcoin ortaya çıktığı parasal genişleme haricinde yeni bir parasal genişleme ekonomisini tecrübe etmedi. Bu sebeple bu dönemde nasıl fiyatlanacağı ve altın gibi mi yoksa hisse gibi mi değerlendirilmesi gerektiği henüz bilinmiyor. Bitcoinin dijital altın olarak nitelendirilmesi ve karakterinin altına benzemesi sebebiyle altın gibi değerlendirilebileceğini söylemek doğru olmaz. Sonuç olarak fiyat, arz ve talebin dengesi ile oluşur ve bu sebeple bitcoin fiyat öngörüsü yapmadan, bitcoin yatırımcısını anlamamız gerekiyor. Dolayısıyla geçmiş getirileri ile bitcoin korelasyonunun en çok hangi piyasa ile yüksek olduğunu öğrenebilir ve gelecek dönem beklentilerimizi şekillendirebiliriz.

Son dönemlerde bitcoinin altın ile korelasyonu sıkça gündeme geldi. Grafiklerindeki benzerlik bitcoin ve altın arasında ilişki olup olmadığı ve “bitcoin yeni altın mı?” konularını gündeme getirmişti. Bu konuda detaylı analizlerin yer aldığı medium makalemizi inceleyebilirsiniz. 

Yaşanan genel geri çekilmenin, hem borsalarda hem de altında gerçekleşmesi, altın ile korelasyonuna aykırı bir durum değil. Daha ayrıntılı bir analiz için korelasyon değerlerine incelemekte fayda var. Ancak son bir sene içinde, bitcoinin getirisinin diğer finansal ürünlerin getirileri ile olan korelasyonunu incelediğimizde, bitcoinin korelasyonunun pay piyasası ile daha yüksek olduğunu görüyoruz.


 

Bu grafikte, 1 tam korelasyonu, -1 negatif ilişkiyi ifade ediyor. Altın analizimizde de belirttiğimiz gibi dönem dönem korelasyonların yüksek çıkması kesin sonuca varmak için yeterli değil. Bitcoinin hangi finansal enstrüman ile korele ilerlediğini anlamak için 30 günlük pencereden korelasyon zaman serisini incelememiz gerekiyor.




Yukarıdaki grafik bitcoinin son dönemde pay piyasası ile korelasyonunun oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. Zaman zaman altın ile korelasyonun da yüksek olduğunu görüyoruz. Bu bize, bitcoinin diğer finansal varlıklardan ayrıldığının ve kendisinin özerkliğini ifade ediyor. Ayrıca diğer finansal ürünleri kapsamayan Çin ve Amerika bazlı gelişmeler korelasyonda değişimlere neden olabiliyor. Ancak bu grafikten şu sonuca varabiliriz, pay piyasasını olumsuz etkileyen ne ise (Korona virüsü ile başlayacak olan ekonomik yavaşlama beklentisi) bitcoini de etkilemiş gibi görünüyor. 

Bununla ilgili “margin call” ihtimali çokça gündeme geldi. Bitcoin yatırımcısının pay piyasasının geri gelmesi ile temerrüte düşmemek için elindeki bitcoinleri nakde çevirerek borsalara aktarmış olabileceği öngörüsü ve virüs salgının yaygınlaşması sonucunda olağanüstü hallerde oluşan nakit ihtiyacı ile bitcoindeki düşüş açıklanmaya çalışıldı. Ayrıca bitcoin yatırımcıları arasında gündeme gelen korku ile birlikte düşüş hızlanmış olabilir. Bu varsayımlara ek olarak en güçlü olanı ise, hisse piyasasının çok hızlı bir şekilde ucuzlaması ile getiri beklentisinin arttığı ve bitcoin yatırımcısının bu piyasaya yönelmiş olabileceği konusu. Bitcoin diğer finansal varlıklara göre daha çok getiri kazandırmış olsa da volatilitesi ile birlikte düşünüldüğünde hisse piyasası yatırımcılara daha cazip gelmiş olabilir. Böylece geri çekilmeden yararlanmak isteyen yatırımcı borsalara yatırım yapmış olabilir. Bu durumda hisse piyasasının artması gerekmez miydi? Hayır. Çünkü sadece S&P500’ün toplam değeri bitcoinin 220 katı büyüklüğündedir (1 Ocak 2019 verisi ile). Bütün dünyadaki pay piyasalarını düşünürsek, kripto para piyasasından transfer edilen 60 milyar dolar büyük bir etki yaratmamış olabilir.

Korelasyon, iki verinin karşılıklı ilişkisini incelerken regresyon bağımlı bir veriyi bağımsız değişkenler ile açıklamaya yarar. Yani biz bitcoindeki getiriyi açıklamak için bir regresyon modeli oluşturarak, hisse, altın ve VIX’teki değişimlerin bitcoine nasıl yansıyacağını öğrenebiliriz.



                                                                                       

Modele hisse piyasaları arası korelasyonun yüksek olmasından dolayı sadece S&P500 eklememiz yeterli. Model bize S&P500’deki 1 birimlik getiri artışının bitcoinde 2,993 artışa neden olduğunu ifade ediyor. Altının p değerinden dolayı yüzde 5 güven aralığında anlamlı olduğunu ve S&P500’e göre daha az etkili olduğunu görüyoruz. VIX deki değişim ile de anlamlı bir ilişkisi olan bitcoinin son dönemde ters hareket etmiş olsa da VIX değişimindeki 1 birimlik değişimin 0,284 birimlik değişime neden olduğunu görüyoruz. R karenin 0,227 çıkması bitcoini açıklamada bağımsız değişkenler anlamlı olsa da yeterli olmadığını belirtiyor. Bunun nedeninin bitcoinin volatilitesinin yüksek olması ve Amerika Çin gibi ülkelerden gelen, piyasalardan bağımsız gelişmeler olduğunu söyleyebiliriz.

Sonuç

Düşüşün nedenini anlamak bize bitcoin ile ilgili öngörüde bulunma konusunda yardımcı olacaktır. Bitcoinin son dönemde hisse piyasası ile artan korelasyonu, hisse piyasasını takip etmemiz gerektiği anlamına geliyor. Uzun dönemde bu korelasyon ilişkisi bozulacak olsa da bitcoinin tekrar yükselişinde dünyadaki borsaların açılış ve kapanışlarını takip etmemiz önemli. Korona virüsü ile online ödeme sistemlerinin önemi tekrar gündeme geldi. Şu an klasik finans ile bu ihtiyaçlar karşılansa da uluslararası geçerliliği açısından bitcoin gibi kripto paralara olan ihtiyacı göstermiştir.


Bitcoinin volatilitesi, kripto paraların kullanım alanı genişledikçe azalacak ve daha stabil bir finansal ürün haline gelecektir. Şu an bu volatilite, yüksek getiri potansiyeli olduğu için yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Analistlerin düşüncesi ise, bitcoinin gelecekte altın gibi güvenli liman olacağı yönündedir. Bitcoinin şu anki hacmi yukarıda belirttiğimiz gibi S&P500’ün 200 katından az fakat bütün dünyanın konuştuğu “devrimsel” bir finansal varlığın hacminin bu kadar düşük olması, önünde uzun ve gelecek vaad eden bir yol olduğunun göstergesidir.