Stake Nedir?

Sahip olunan kripto para birimlerinin cüzdanda belirlenmiş bir süre içinde hiç harcama yapmadan transfer etmeden kilit altında tutulması işlemine “staking” denir. Kilitli kalan süre boyunca kilitlenen kripto paralardan belirli oranlarda ödül kripto para kazanılır. Staking çeşitleri birbirinden farklı olabilse de ana fikir, dolaşıma sokulan kripto paraları tutmak karşılığında ödül kazanmaktır. Blok zinciri üzerinde çeşitli konsensüs modelleri vardır. Blok zinciri ağının güvenliğini sağlayan doğrulayıcı node’lar vardır. Bu node’ların bok zinciri üzerinde yapılan işlemlerin doğruluğunu ispatlamak için %51’lik bir konsensüse ulaşması gerekmektedir.

PoW
İlk kripto para birimi Bitcoin, Proof of Work (PoW) konsensüsünü kullanmaktadır. PoW konsensüsü karmaşık sorunları çözmek için ve madencisine kazanç sağlatabilmek için muazzam bir elektrik gücüne, büyük tesislere, bilgisayar donanımına ihtiyaç duyar. Bu nedenle oldukça pahalı ve işlem kapasitesi sınırlı olmaktadır. Bu mekanizma ile dünyanın farklı uçlarındaki yabancılar arasında bile işlemlerin doğrulanabilmesi sağlanır ve aynı paranın iki defa harcamasının önüne geçilir.

PoS
Kripto para sahibi ağ katılımcıların blokları oluşturma ve doğrulama hakkını kazandığı konsensüs algoritmasına Poof of Stake denir. “Staking” kavramı Proof of Stake (PoS) ile yakından ilişkili bir madencilik yöntemidir. PoS konsensüsü, PoW konsensüsü üzerindeki madencilik yöntemine alternatif olarak oluşturulmuştur. Daha az kaynak gerektiren “staking” işlemini, madenciliğin alternatifi olarak düşünebiliriz. PoS madenciliğinde donanıma veya elektrik gücüne bağlı olarak değil, dolaşıma eklenen kripto para birimine bağlı olarak işlem gücü sağlanmaktadır. Bununla birlikte PoS ile yapılan madencilik kazanç oranları, cüzdanda bulunan bakiyeye göre değişiklik göstermektedir. Genellikle elinde daha fazla dijital değer sahibi olan ya da erken dönem destekçiler, daha üst seviyelerde yetkiye sahip olsa da bu durum ağın temel kurallarına göre değişiklik gösterir. Doğru orantı ile kazanç elde edilen bu madencilik sisteminde cüzdanda duran bakiye ne kadar yüksekse kazanç da o kadar artar.  Yatırılan kripto paranın stake edilmesi ile ödül kazandırmasının sebebi blok zincirinin bu dijital değeri işletiyor olmasıdır. PoS mekanizması ile aracı olmadan yani merkeziyetsiz bir şekilde tüm işlemlerin doğrulanabilir hâle gelir ve güvenlik sağlanır.

Staking Pool
Elinde dijital değer tutan bir grubun, blokları doğrulama ve ödül alabilme ihtimallerini artırmak için kaynakları birleştirme durumunda kaynakların toplandığı yere “Staking Havuzu” denir. Uzmanlık gerektiren bu havuzu kurmak ve yönetebilmek oldukça zaman almaktadır. Bu yüzden çoğu havuz sağlayıcısı, dijital değer tutan katılımcılara dağıtılan staking havuzunun ödülleri üzerinden belirli bir ücret talep edebileceği gibi bireysel staking yapan katılımcılara bazı esneklikler de sağlayabilir. Sabit bir zaman aralığında kitlenmesi gereken stake’in kilidinin ne zaman açılacağı ya da fonların çekilebileceği zaman, protokol tarafından belirlenir. Hatalı ya da sisteme zarar verebilecek davranışları engellemek için minimum bakiye genelde yüksek tutarlıdır.